Wacław Panek

---

Kariera naukowa

W 1966 roku Wacław Panek ukończył III Liceum Ogólnokształcące oraz Państwową Średnią Szkołę Muzyczną w Opolu, gdzie uczył się gry na fortepianie pod okiem prof. Józefy Donicht. Jego dalsza edukacja obejmowała studia z zakresu muzykologii na Wydziale Historii Uniwersytetu Warszawskiego, które zakończył w 1972 roku. Tematem pracy dyplomowej, pisanej pod kierunkiem wybitnej muzykolog Zofii Lissy, była analiza muzyki emitowanej w Polskim Radiu w okresie międzywojennym.

W 2006 roku uzyskał stopień doktora na podstawie rozprawy zatytułowanej Jan Kiepura (1902–1966) – biografia artysty, co stanowiło pierwszą w Polsce pracę doktorską poświęconą temu wybitnemu śpiewakowi. Studium to powstało na Uniwersytecie Opolskim, w jedynym w kraju Zakładzie Biografistyki, pod kierunkiem Stanisława Nicieji. W trakcie lat 70. i 80. Wacław Panek pełnił funkcje wykładowcy na różnych uczelniach wyższych, dzieląc się swoją wiedzą i pasją do muzyki.

Krytyk muzyczny i autor

Od 1966 roku Wacław Panek aktywnie działał jako krytyk muzyczny, współpracując z licznymi publikacjami, takimi jak „Poglądy”, „Jazz”, „Teatr”, „Ruch Muzyczny” oraz „Kultura”. Jego pasja do muzyki zaowocowała również pracą w radiu i telewizji. W 1986 roku zdecydował się na stworzenie pierwszego pisma poświęconego profesjonalnemu show-businessowi – „Forum Rozrywki”. Natomiast w 1990 roku zainicjował wydanie tygodnika „Wieści Podwarszawskie”, który pełnił funkcję lidera w województwie stołecznym; pełnił tam rolę wydawcy i redaktora naczelnego do roku 1993.

W roku 2000 Panek rozpoczął działalność w „Wydawnictwie Polskim” w Wołominie. Jego praca i zaangażowanie w dziedzinie dziennikarstwa były wielokrotnie nagradzane, zdobył m.in. „Nagrodę Europejską” Uniwersytetu w Padwie w 1989 roku, a także brązowy medal Gloria Artis w 2008 roku. Jest autorem ponad 50 książek dotyczących kultury muzycznej, w tym takich dzieł jak „Polski śpiewnik narodowy” z kanonem pieśni polskiej od X do XX wieku, „Polska Encyklopedia Muzyki Rozrywkowej” oraz „Nowy Słowniczek Muzyczny”, który obejmował zarówno muzykę klasyczną, jak i rozrywkową.

W szerokim zakresie jego twórczości znajdują się także istotne publikacje z zakresu edukacji muzycznej, w tym podręcznik „Świat muzyki” przeznaczony dla gimnazjów oraz „Wiedza o kulturze”, który ukazał się dzięki własnemu wydawnictwu. W kolejnych edycjach tego podręcznika dodawał swoje refleksje i poglądy polityczne.

Ponadto, Wacław Panek to twórca różnorodnych utworów scenicznych, włączając w to sztuki teatralne, libretta musicali oraz widowiska muzyczne, a także autor tekstów pieśni i piosenek, co czyni go wszechstronnym artystą w świecie kultury muzycznej.

Książki

Wacław Panek to znana postać w polskim świecie muzyki, autor wielu znaczących publikacji. Poniżej przedstawiamy listę jego książek, które stanowią ważne źródło wiedzy o kulturze muzycznej w Polsce:

• Jazz, beat, rozrywka. Warszawa: Wydawnictwa Centralnego Ośrodka Metodyki Upowszechniania Kultury COK, 1973; wydanie II: 1975,
• Niemen (kształty mitu). Wrocław–Brzeg: Wyd. Jazz nad Odrą 74, 1974,
• Mity muzycznej rozrywki. Z notatnika obserwatora. Warszawa: Instytut Wydawniczy CRZZ, 1976,
• Opolska kultura muzyczna 1945 – 1975. Opole: Instytut Śląski w Opolu, 1977 (współautor: Zbigniew Kościów),
• Z polskiej krytyki jazzowej. Eseje, dyskusje, reportaże, recenzje, felietony, wywiady 1956 – 1976. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1978 (wybór i oprac. antologii),
• Piosenka polska. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1978 (współautor: Lech Terpiłowski),
• Operetka Warszawska. Warszawa: Państwowa Operetka w Warszawie, 1979,
• Upowszechnianie kultury muzycznej. Warszawa: Instytut Wydawniczy CRZZ, 1980,
• Wiesław Ochman. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1980,
• Droga na zamek. Notatki z ćwierćwiecza szczecińskiej sceny muzycznej (1957–1982). Szczecin: Państwowy Teatr Muzyczny w Szczecinie, 1982,
• Relaks z muzyką. Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, 1983 (współautorka: Irena Panek),
• Mały słownik muzyki rozrywkowej. Warszawa: Wyd. ZAKR, 1986,
• Kariery i legendy. Szkice o artystach polskiej sceny muzycznej. Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, 1984 – I wydanie; II wydanie zmienione: Warszawa, 1987 (zbiór 1),
• Kariery i legendy. Szkice o artystach polskiej sceny muzycznej. Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, 1988 (zbiór 2),
• Kariery i legendy. Szkice o artystach polskiej sceny muzycznej. Warszawa: Wydawnictwo Bohdana Wrocławskiego, 1994 (zbiór 3),
• Czarownice nad Opolem. Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, 1986,
• Marsz, marsz Polonia. Pieśni, z którymi szliśmy do niepodległości. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia”, 1988 (wybór i opracowanie autora),
• Śpiew, śmiech i grzech. Rozmowy wokół teatru muzycznego. Poznań: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1989,
• Państwowa Operetka w Warszawie 1979–1989. Warszawa: Państwowa Operetka w Warszawie, 1990.
• Gaude, mater Polonia. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia”, 1990,
• Królowa nocy. Opowieść o Ninie Stano. Warszawa: Conex, 1990,
• Jan Kiepura. Warszawa: Twój Styl, 1992 – I wydanie; II wydanie rozszerzone pt. Jan Kiepura. Życie jak z bajki.: Poznań: Wydawnictwo Kurpisz, 2002,
• Hymny polskie. Poznań: Grupa Wydawnicza „Słowo”, 1996 – I wydanie; II wydanie rozszerzone: Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1997; III wydanie nowe, Wołomin: Wydawnictwo Polskie w Wołominie, 2007; IV wydanie rozszerzone: 2008 (Wołomin),
• Polski śpiewnik narodowy. Poznań: Grupa Wydawnicza „Słowo”, 1996,
• Wędrówki Joasi. Poznań: Grupa Wydawnicza „Słowo”, 1997,
• Festiwal śpiewającej duszy. Hajnówka: Fundacja „Muzyka Cerkiewna”, 1997,
• Niedyskrecje (nie tylko muzyczne). Komorów: Wydawnictwo Antyk Marcin Dybowski, 1998,
• Świat muzyki. Gimnazjum. Podręcznik klasy 1–3. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1999; wydanie X: 2008,
• Encyklopedia muzyki rozrywkowej. Warszawa: Bertelsman Media Sp. z o.o. – Świat Książki, 2000,
• Beethoven. Księżycowa Julia. Wołomin: Wydawnictwo Polskie w Wołominie, 2000,
• Chopin. Konstancja, Maria, Aurora. Wołomin: Wydawnictwo Polskie w Wołominie, 2000,
• Kiepura. Brunetki, blondynki. Wołomin: Wydawnictwo Polskie w Wołominie, 2000,
• Lehar. Wesoła rozwódka. Wołomin: Wydawnictwo Polskie w Wołominie, 2000,
• Strauss. Wino, kobiety i śpiew. Wołomin: Wydawnictwo Polskie w Wołominie, 2000,
• Wieniawski. Legenda „Legendy”. Wołomin: Wydawnictwo Polskie w Wołominie, 2000,
• Świat muzyki. Zeszyt ćwiczeń. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2001; wydanie VII: 2008,
• Wiedza o kulturze. Program nauczania w liceum ogólnokształcącym, liceum profilowanym i w technikum. Kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym. Wołomin: Wydawnictwo Polskie w Wołominie, 2002; wydanie IV: 2010 (współautorka: Irena Panek),
• Wiedza o kulturze. Problemy – zadania – warsztaty. Przewodnik przedmiotowy dla uczniów szkół średnich. Wołomin: Wydawnictwo Polskie w Wołominie, 2002; wydanie II: 2003,
• Wiedza o kulturze. Podręcznik z ćwiczeniami dla szkół średnich. Kształcenie w zakresie podstawowym. Wołomin: Wydawnictwo Polskie w Wołominie, 2003 – I wydanie; II wydanie uzupełnione: 2004; wydanie VII: 2010,
• Wiedza o kulturze. Podręcznik z ćwiczeniami dla szkół średnich. Kształcenie w zakresie rozszerzonym. Wołomin: Wydawnictwo Polskie w Wołominie, 2003 – I wydanie; II wydanie uzupełnione: 2005; III wydanie uzupełnione: 2008,
• Viva Verdi. Muzyczny teatr faktu w dwóch aktach. Wołomin: Wydawnictwo Polskie w Wołominie, 2004,
• Jan Kiepura (1902–1966) – biografia artysty. Opole: Uniwersytet Opolski, 2006,
• Opętane. Dramat dokumentalny w trzech aktach. Wołomin: Wydawnictwo Polskie w Wołominie, 2008,
• Świat muzyki. Gimnazjum. Podręcznik. (Zgodne z nową podstawą programową). Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2009; wydanie III: 2013,
• Świat muzyki. Zeszyt ćwiczeń. (Zgodne z nową podstawą programową). Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2009; wydanie III: 2013,
• Z historii polskiej wokalistyki operowej. Wołomin: Wydawnictwo Polskie w Wołominie, 2009,
• Adam Didur i wokaliści polscy na scenach operowych świata przełomu XIX / XX wieku. Wołomin: Wydawnictwo Polskie w Wołominie, 2010,
• Zesłani. Tekst oratorium. Wołomin: Wydawnictwo Polskie w Wołominie, 2010,
• Wiedza o kulturze. Podręcznik dla szkół ponadgimnazjalnych. (Nowa podstawa programowa 2012). Wołomin: Wydawnictwo Polskie w Wołominie, 2012; II wydanie; 2013,
• Wiedza o kulturze. Program nauczania w szkołach ponadgimnazjalnych. (Nowa podstawa programowa 2012). Wołomin: Wydawnictwo Polskie w Wołominie, 2012 (współautorka: Iwona Morawska),
• Nowy słowniczek muzyczny. Klasyka, Folk, Jazz, Pop, Rock, Instrumenty, Teoria. Wołomin: Wydawnictwo Polskie w Wołominie, 2014,
• Przewodnik muzyczny z małym słownikiem. Wyd. Polihymnia, Lublin 2017.

Utwory sceniczne

W twórczości Wacława Panka znajdują się różnorodne formy sceniczne, które odzwierciedlają jego artyzm i umiejętność adaptacji literatury. Oto niektóre z jego najważniejszych dzieł:

• Pętla – sztuka będąca adaptacją opowiadania autorstwa Marka Hłaski, opublikowanego w 1956 roku, przetłumaczonego na język niderlandzki przez Lisettę Stembor. Prapremiera odbyła się w czerwcu 1982 roku w Lublinie, a holenderska premiera miała miejsce w 1984 roku w Rotterdamie.
• Opętane – dramat z 1983 roku.
• Czarodziejski pierścień – libretto musicalu z 1984 roku.
• Kwiat paproci – libretto musicalu stworzone w 1986 roku.
• Debiutantka – monodram muzyczny z 1987 roku.
• Marsz, marsz Polonia – widowisko muzyczne z 1988 roku.
• Kiepura Story – biograficzne widowisko muzyczne z 1990 roku.
• Masada – tryptyk sceniczny z 1993 roku.
• Klub – komedia z 1994 roku.
• Kontrakt – monodram z piosenkami z 1998 roku.
• Alicja i czary – libretto musicalu z 2000 roku.
• Viva Verdi – muzyczny teatr faktu z 2004 roku.
• Zesłani – tekst oratorium dokumentalnego z 2005 roku.
• Karczma Skazówka na Majdanie – plenerowe widowisko muzyczne z 2007 roku, z premierą w tym samym roku w spektaklu w reżyserii Marka Wysockiego, w wykonaniu Teatru Equus z Klubu Galop w Zielonce.

---

Oceń: Wacław Panek

---