Ostrówek (Opole)

---

Etymologia

Nazwa Ostrówek ma swoje korzenie w topografii, pochodząc od staropolskiego terminu ostrówek, co oznacza 'mały ostrów’. Termin ten odnosi się do wyspy lub niewielkiej kępy na rzece, co podkreśla wodny charakter tego miejsca. Tradycję tej etymologii podtrzymywał w swoich badaniach Franz Idzikowski.

Ostrówek został wymieniony w indeksie nazw miejscowych jako przedmieście Opola już w 1818 roku, a jego nazwa pojawiała się w źródłach historycznych, gdzie zarejestrował ją Christian Moritz Herschel jako Ostrowek. Informacje te zostały potwierdzone w 1830 roku przez Johanna Georga Knie.

Według etymologicznego słownika nazw Śląska, termin ostrówek ma dodatkowe znaczenie, odnosząc się do gaju lub zarośli znajdujących się na brzegach rzek, co dodatkowo wzbogaca znaczenie tej nazwy w kontekście przyrodniczym.

Historia

Ostrówek jest miejscowością o bogatej historii, która sięga wczesnego średniowiecza. Wówczas obszar ten miał szereg strategicznych znaczeń, przede wszystkim jako dogodna przeprawa przez ramiona Odry. Pełnił funkcję podgrodzia dla obronnego grodziska położonego na Pasiece.

W XIII wieku, kiedy wzniesiono na jego miejscu murowany zamek Piastów opolskich, Ostrówek nie został włączony w granice dóbr zamkowych, co spowodowało, że stał się częścią jednego z czterech przedmieść opolskiego miasta.

Transport drogowy i rzeczny miał tu swoje miejsce – przez Ostrówek prowadziła droga z kierunku zachodniego do miasta, znana jako Brama Odrzańska, Wrocławska lub Nyska. W tamtych czasach przedmieście służyło również jako punkt przeładunkowy, gdzie miasto prowadziło skład towarów, takich jak żelazo i miedź. Za korzystanie z tych usług miasto pobierało stosowne opłaty.

Ostrówek cechował się ograniczonymi możliwościami przestrzennymi; na przełomie XVI i XVII wieku istniało tam jedynie 10–11 domów. W okresie wojny trzydziestoletniej, w celu ochrony przeprawy przez Młynówkę, wzniesiono niewielkie czworoboczne umocnienie. Było to podobne do umocnienia, które pojawiło się na przedmieściu Odrzańskim.

Mimo iż Ostrówek przechodził przez pewien okres stagnacji w XVII i XVIII wieku, to nadal funkcjonował jako osiedle podmiejskie z niewielką zabudową. W 1734 roku, na planie autorstwa Daniela Petzolda, zaznaczone były zabudowania i miejski skład towarowy. Na tym samym planie widniała linia graniczna, która oddzielała teren miasta od przyległego terenu zamkowego.

W drugiej połowie XVIII wieku, wzdłuż drogi łączącej mosty na Odrze, Ostrówek był zamieszkany przez niewielkie osiedle podmiejskie, które składało się z około 13 domów i miało 106 mieszkańców. Wtedy w tej części miasta powstał także miejski magazyn soli. Przeglądając dane z 1816 roku, można zauważyć, że na Ostrówku wówczas znajdowało się jedynie 8 domów mieszkalnych.

Najstarszy istniejący plan tej części miasta, położonej pomiędzy Mostem Odrzańskim i Mostem Zamkowym, pochodzi z 1832 roku. W latach 1823–1824 wybudowano nowy most, który połączył Opole z Ostrówkiem od strony dzisiejszej ulicy Katedralnej, a w latach 1840–1842 most został przedłużony w kierunku Zaodrza, zyskując przydomek Mostu Stulecia.

Rozwój budownictwa nastąpił w drugiej połowie XIX wieku, na co wpłynęła ogólna prosperita miasta. W 1886 roku zbudowano na Młynówce małą śluzę miejską. Prawdziwym przełomem w historii Ostrówka było otwarcie redakcji i drukarni „Gazety Opolskiej” w 1890 roku. Była to pierwsza całkowicie polska gazeta, założona przez Bronisława Koraszewskiego, a obok mieściła się polska księgarnia katolicka prowadzona przez Marcelego Kozłowskiego. Dodatkowo, w pobliżu, przy ul. Piastowskiej 9, powstała polska instytucja kredytowa – Bank Ludowy, który funkcjonował do 1939 roku.

Po roku 1948, w trakcie ekspedycji archeologicznych prowadzonych przez polskich badaczy na wyspie Pasieki, przypisano miejscowości nieprecyzyjną nazwę Ostrówek. Ta nazwa została rozszerzona na jedyną pozostałość po zamku, a mianowicie Wieżę Piastowską, co w kolejnych latach pozwoliło na jej szersze zrozumienie i przyjęcie. Obecnie Ostrówek stanowi część dzielnicy Opola Stare Miasto.

---

Oceń: Ostrówek (Opole)

---