Andrzej Hanich

---

Życiorys

Urodziny Andrzeja Hanicha miały miejsce 12 maja 1951 roku w Opolu. Jego święcenia kapłańskie miały miejsce w tym samym mieście, 18 maja 1975 roku. W okresie od 1975 do 1977 roku pełnił posługę wikariusza parafii św. Wawrzyńca w Strzelcach Opolskich.

W ciągu następnych dwóch dekad, od 1977 do 1999 roku, Andrzej Hanich pracował jako notariusz w opolskiej Kurii Diecezjalnej oraz jako sekretarz biskupa opolskiego, abpa Alfonsa Nossola. Od 1993 roku jego funkcja została podniesiona do rangi radcy Kurii Diecezjalnej. W latach 1989-1999 pełnił także funkcję przedstawiciela Kurii Diecezjalnej w Opolu, ściśle współpracując z władzami państwowymi na szczeblu wojewódzkim. Dodatkowo był rzecznikiem prasowym Kurii Diecezjalnej w Opolu.

Jako znacząca postać, Andrzej Hanich był zaangażowany w organizację historycznych wydarzeń, takich jak pielgrzymka papieża Jana Pawła II na Górę św. Anny, która miała miejsce 21 czerwca 1983 roku. Odgrywał również kluczową rolę w organizacji Mszy Pojednania polsko-niemieckiego, zrealizowanej 12 listopada 1989 roku w Krzyżowej.

Energicznie uczestniczył w procesie tworzenia nowego demokratycznego ładu w województwie opolskim po wielkim przełomie politycznym, jakim był rok 1989.

Działalność w latach 90. XX w.

W latach 1992-1993 Andrzej Hanich, działając w imieniu Kurii Diecezjalnej w Opolu, uczestniczył w pierwszej komisji pomnikowej, powołanej przez państwo oraz kościół. Celem tej komisji było nadanie kulturowego i chrześcijańskiego kontekstu wielu niemieckim pomnikom wojennym, które powstały na Opolszczyźnie dzięki mniejszości niemieckiej, upamiętniającej poległych żołnierzy niemieckich z I i II wojny światowej. W dalszej perspektywie, zajmował się z powodzeniem mediacją pomiędzy lokalnymi władzami wojewódzkimi, ambasadą RFN w Warszawie, oraz konsulatem generalnym RFN we Wrocławiu a gminą Łambinowice, co miało na celu znalezienie kompromisowej formy inskrypcji na pomniku upamiętniającym ofiary Obozu Pracy w Łambinowicach, odsłoniętym w 1995 roku.

W latach 1990-1995 Hanich pełnił funkcję kapelana wojewódzkiego Państwowych Straży Pożarnych na Opolszczyźnie. W następnych latach, od 1998 do 2001 roku, był członkiem Rady Programowej publicznego Radia „Opole” [Radio „Opole”]. Dodatkowo, w okresie od 1993 do 2003, założył i pierwszy dyrektorował diecezjalnemu radiu, które zadebiutowało w 1994 roku jako Diecezjalne Radio „Góra św. Anny”. Po zmianie nazwy w 1998 roku, radio funkcjonowało jako Radio „PLUS” Opole, a później, od 2014 roku, jako Radio „Doxa”. Hanich, w trakcie rozwijania stacji, pozyskał znaczną pomoc finansową od Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej oraz od prywatnych sponsorów.

W celu zbudowania silnej infrastruktury radiowej, zorganizował sieć sześciu nadajników i anten, które obejmowały cały region Opolszczyzny, w lokalizacjach takich jak Brzezie, Wysoka i Nysa. Dodatkowo, był pomysłodawcą oraz redaktorem naczelnym zespołu dziennikarskiego, a także osobą odpowiedzialną za program radia. W ofercie programowej znalazły się m.in. audycje regionalne w gwarze śląskiej oraz audycje ekumeniczne, takie jak „Echo ewangelickie”, która była prowadzona przez ks. dr. Mariana Niemca, pastora parafii ewangelicko-augsburskiej w Opolu, obecnego biskupa diecezji katowickiej.

W trakcie budowy obiektu radiowego, udało mu się pozyskać 47 hektarów ziemi na podstawie ustawy Państwo-Kościół z 1989 roku. Dochody z uprawy tego terenu miały na celu finansowe zabezpieczenie działalności radia. Hanich również zdobył trzy stare budynki od gminy Opole, które po modernizacji stały się siedzibą dla diecezjalnego „Caritas” oraz nowoczesnej biblioteki.

W 1999 roku, działał na rzecz mniejszości niemieckiej, pomagając w zakupie budynku przy ul. Krupniczej, gdzie obecnie znajduje się centrala krajowa wszystkich związków mniejszości niemieckiej w Polsce. Ponadto, w sierpniu 1997 roku, uzyskał z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego 6 miliardów starych złotych na restaurację zabytków zniszczonych przez powódź, która miała miejsce w tym samym roku. Dodatkowo, zdobył łączną kwotę 8,2 miliarda starych złotych na renowację czterech obiektów Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Szpitalnych.

Hanich wspierał również materialnie różne placówki takie jak Diecezjalny Dom Samotnej Matki i Dziecka w Opolu-Grudzicach oraz monarowski dom matki i dziecka w Zopowach. Poza tym, przekazywał niezbędny sprzęt oraz liturgiczne ornaty na rzecz działalności ks. infułata Ludwika Rutyny, który w 1991 roku podjął się odbudowy polskich kościołów na dawnych Kresach Wschodnich. W 1993 roku, w ramach wsparcia, zrealizował transport repliki zabytkowego obrazu Matki Boskiej Złotopotockiej do kościoła w Potoku Złotym.

Inicjatywy po roku 2000

W 2000 roku Andrzej Hanich wykazał się niezwykłą inicjatywą budując pomnik Jana Pawła II, który został pierwszym tego typu monumentem na Śląsku Opolskim. Miejsce jego odsłonięcia, Góra Św. Anny, stało się znaczące w kontekście obchodów 2000-lecia chrześcijaństwa, a sama uroczystość miała miejsce 25 czerwca 2000 roku. Projekt architektoniczny stworzyli Krystyna i Jacek Kucharzewscy. Aby sfinansować tę inwestycję, zorganizował ogólnospołeczną zbiórkę funduszy, która przyniosła 170 tysięcy złotych. Całkowity koszt przedsięwzięcia, uwzględniający darowizny materialne oraz wysiłek społeczny, osiągnął wartość 600 tysięcy złotych.

W tym samym roku, Andrzej opracował i wydał w nakładzie 1000 egzemplarzy mapę diecezji opolskiej, którą przekazał do licznych parafii, instytucji diecezjalnych, miejsc zakonnych oraz bibliotek. Jego praca nie ograniczała się tylko do aspektów administracyjnych, bowiem aktywnie udzielał się w duszpasterstwie, organizując spotkania dla młodzieży, sióstr zakonnych oraz prowadząc szereg konferencji i nauk misyjnych w czasie Wielkiego Postu i Adwentu, w parafiach diecezji opolskiej i gliwickiej.

W ciągu swojej działalności zorganizował także pielgrzymki diecezjalne dla różnych grup, w tym dla księży – do Lourdes w 1987 roku oraz na Kresy Wschodnie w 1987 i 1989 roku. Dla osób świeckich natomiast zorganizował pielgrzymki do Rzymu w 1987 roku, Ziemi Świętej w 1992 oraz Lourdes w latach 2008 i 2011.

Od 18 marca 2007 roku pełnił funkcję proboszcza w parafii św. Jerzego w Prószkowie k. Opola. Jego działalność w tej parafii objęła m.in. generalny remont zabytkowej plebanii z XVIII wieku, którego koszt wyniósł 200 tysięcy złotych. Dzięki ustawie z 1989 roku, pozyskał również na rzecz parafii 13,5 ha ziemi ornej w Wydrowicach oraz dodatkowe 0,5 ha w Surowinie, a także 0,5 ha gruntu w Przysieczy, co przyczyniło się do rozwoju terenów parafialnych.

W 2009 roku, przeprowadził gruntowny remont dwóch kościołów. Najpierw skupił się na renowacji dachu zabytkowego kościoła parafialnego w Prószkowie z 1687 roku, którego całkowity koszt wyniósł 500 tysięcy złotych. Kościół ten stanowi przykład śląskiego baroku. Również kościół filialny w Przysieczy z 1925 roku przeszedł generalny remont wart 350 tysięcy złotych, stając się lokalnym sanktuarium św. Jana Pawła II, którego wizerunek jest eksponowany w głównym ołtarzu. Od 2012 roku kościół ten posiada także relikwie św. Jana Pawła II, co stało się podstawą do regularnych nabożeństw ku jego czci, organizowanych w każdą miesiąc.

Na początku 2014 roku przyczynił się do pozyskania nowoczesnego samochodu gaśniczego dla Ochotniczej Straży Pożarnej w Prószkowie. Z kolei od lipca do września 2014 roku, zainicjował remont murów oporowych wokół zabytkowego kościoła, co kosztowało 530 tysięcy złotych. Większość środków na ten cel, wynosząca 300 tysięcy złotych, zdobyta została dzięki dotacji z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Pozostałe fundusze, które stanowiły wkład własny parafii, pochodziły z darowizn parafian oraz sprzedaży książki kucharskiej ks. A. Hanicha pt. „Smaki polskie i opolskie”. Dochód ze sprzedaży także został przeznaczony na powyższy cel.

W lutym i marcu 2015 roku, Andrzej Hanich zyskał uznanie w mediach ogólnopolskich za wprowadzenie pierwszej w Polsce elektronicznej kropielnicy, umieszczonej u wejścia do kościoła w Prószkowie, która pozwalała na bezdotykowe dozowanie wody święconej odwiedzającym kościół. Był to krok mający na celu podniesienie standardów higienicznych w świątyni.

Działalność naukowa

Andrzej Hanich rozpoczął swoją edukację teologiczną w Wyższym Seminarium Duchownym w Nysie-Opolu oraz na Wydziale Teologicznym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w czasie od 1969 do 1975 roku. W latach 1977–1980 zdobył licencjat z teologii na Papieskim Fakultecie Teologicznym we Wrocławiu, gdzie w 1980 roku uzyskał tytuł licencjata rzymskiego (kanonicznego) z teologii.

Dokształcanie kontynuował w Instytucie Pastoralnym KUL w latach 1980–1982. W dniu 25 kwietnia 1991 roku obronił doktorat nauk teologicznych z zakresu teologii pastoralnej, który była rezultatem jego pracy pt. Ruch pielgrzymkowy na Górze św. Anny w latach 1945–1985, a dwa lata później, 18 lutego 2009 roku, uzyskał habilitację w zakresie historii Kościoła. Jego dysertacja habilitacyjna nosiła tytuł Czas przełomu. Kościół katolicki na Śląsku Opolskim w latach 1945–1946, a została publikowana w Opolu w 2008 roku.

W 2014 roku, na podstawie nominacji Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego, otrzymał tytuł profesora zwyczajnego nauk humanistycznych w dziedzinie historii. Uroczystość wręczenia miała miejsce w Pałacu Prezydenckim w Warszawie 21 stycznia 2015 roku.

Andrzej Hanich pełnił funkcję wykładowcy liturgiki w opolskiej filii KUL w latach 1991–1994 oraz pracował w charakterze adiunkta na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Opolskiego od 1994 do 1997 roku. W semestrze zimowym roku akademickiego 2009/2010 miał okazję prowadzić wykłady z historii religii i dziejów kultury na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie.

Od 1 kwietnia 2009 roku, Andrzej Hanich jest zatrudniony w PIN-Instytucie Śląskim w Opolu jako pracownik naukowy. Rozpoczął tam pracę na stanowisku docenta, potem, 1 października 2010 roku, został profesorem nadzwyczajnym, a od 1 stycznia 2016 roku uzyskał tytuł profesora zwyczajnego. Jako duchowny, jest drugim przedstawicielem w osiemdziesięcioletniej historii Instytutu Śląskiego, tuż po bł. ks. dr Emilu Szramku, który był autorem pionierskiej pracy socjologicznej.

W latach 2003–2007 oraz 2012–2016, Andrzej Hanich był członkiem Rady Naukowej Państwowego Instytutu Naukowego – Instytutu Śląskiego w Opolu, a także współtworzył Kuratorium Stowarzyszenia Instytut Śląski. Od 2012 roku działa również w Radzie Redakcyjnej periodyku naukowego „Studia Śląskie” oraz Rady Naukowej „Pro Lusatia – Opolskich Studiów Łużycoznawczych”, które są wydawane przez Stowarzyszenie Polsko-Serbołużyckie Pro Lusatia oraz Instytut Historii Uniwersytetu Opolskiego.

W dniach 27-28 maja 2013 roku został delegowany przez Radę Naukową Instytutu Śląskiego do udziału w XXII Forum Sprawozdawczo-Wyborczym, które odbyło się w Warszawie. Na tym forum został wybrany do 31-osobowej Rady Głównej Instytutów Badawczych VIII kadencji, gdzie jako pierwszy z Opolszczyzny reprezentował dziewięć instytutów humanistycznych działających w Polsce. Na jego zaproszenie odbyło się wyjazdowe posiedzenie Rady na Opolszczyźnie, w Prószkowie, w dniach 16 i 17 czerwca 2014 roku, co uświetniało obchody osiemdziesięciolecia Instytutu Śląskiego w Opolu.

Publikacje

Andrzej Hanich to autor wielu istotnych publikacji, w tym licznych książek, które przyczyniły się do rozwoju wiedzy o regionie oraz historii Kościoła na Górnym Śląsku. Jego osiągnięcia obejmują zarówno prace naukowe, jak i dzieła popularnonaukowe. Oto niektóre z nich:

• Tekst do ilustrowanego albumu: Góra św. Anny – sanktuarium diecezji opolskiej, które doczekało się trzech wydań: pierwszego w Aschaffenburgu w 1985 roku, a następnie w Opolu w 1987 i 1993 roku, z łącznym nakładem 70 000 egzemplarzy,
• Polsko-niemiecki i niemiecko-polski Skorowidz nazw miejscowości diecezji opolskiej (1997),
• Monografia Góra św. Anny – centrum pielgrzymkowe Śląska Opolskiego – 1945–1999 (1999),
• Praca Radio diecezji opolskiej na tle mediów katolickich w Polsce w latach 1989–2002 (2002),
• Trylogia historyczna, która ukazuje historię Kościoła katolickiego na Śląsku Opolskim w kontekście wydarzeń wojennych, składająca się z:

• Czas przełomu. Kościół katolicki na Śląsku Opolskim w latach 1945–1946 (2008) – praca habilitacyjna,
• Martyrologium duchowieństwa Śląska Opolskiego w latach II wojny światowej (2009),
• Dekanaty i parafie Administracji Apostolskiej Śląska Opolskiego w latach 1945–1946 (2009),
• Ksiądz infułat Bolesław Kominek, pierwszy administrator apostolski Śląska Opolskiego (1945–1951) (2012).

• Pamięć o kresowych korzeniach tożsamości (2010),
• Źródła do dziejów Prószkowa / Quellen zur Geschichte von Proskau (2012),
• Ksiądz Bolesław Kominek. Wspomnienia i dokumenty pastoralne pierwszego administratora apostolskiego Śląska Opolskiego (2012),
• Dwie bestsellerowe książki kulinarne: Opolszczyzna w wielu smakach (2012) oraz Smaki polskie i opolskie (2014).

Oprócz wydanych dzieł, Andrzej Hanich jest autorem 125 artykułów naukowych i popularnonaukowych, które ukazały się w renomowanych publikacjach, takich jak:

• „Studia Śląskie”,
• „Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego”,
• „Śląsk Opolski”,
• „Wiadomości Urzędowe Diecezji Opolskiej”.

Niektóre z jego artykułów to:

• „Język mieszkańców Śląska Opolskiego w połowie XIX w. w świetle danych kościelnych” (1996),
• „Likwidacja ‘stanu tymczasowości administracji kościelnej’ na Śląsku Opolskim przez władze komunistyczne w 1951 r.” (2003),
• „Uwarunkowania i przebieg powojennej ‘repatriacji’ Polaków z Kresów Wschodnich na Śląsk Opolski” (2010).

Jego prace cechują się szerokim zakresem tematycznym i stanowią cenny wkład w dokumentowanie oraz badanie historii Kościoła katolickiego oraz kultury regionu.

Nagrody i wyróżnienia

Osoba ta otrzymała liczne wyróżnienia za swoje zasługi i działalność na rzecz społeczności oraz kultury. Wyróżnienia przyznane przez różne instytucje odzwierciedlają jej zaangażowanie w duszpasterstwo, ochronę dziedzictwa oraz rozwój nauki i kultury.

• W połowie 2003 roku uhonorowano ją przez Stolicę Apostolską, na wniosek arcybiskupa A. Nossola, nadaniem papieskiego tytułu kapelana Jego Świątobliwości. Jest to prestiżowa godność prałacka, która przyznawana jest za wybitne zasługi duszpasterskie w diecezji,
• W 2007 roku, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Kazimierz M. Ujazdowski, nadał jej srebrną odznakę „Za opiekę nad zabytkami” (legitymacja nr 3580), doceniając jej wkład w zachowanie dziedzictwa kulturowego,
• Dnia 6 czerwca 2008 roku, Marszałek Województwa Opolskiego, Józef Sebesta, przyznał jej odznakę honorową za zasługi dla Województwa Opolskiego (legitymacja nr 136/2008),
• W czerwcu 2010 roku Rada Nadzorcza i Zarząd Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Opolu wręczyli jej statuetkę „W trosce o środowisko” za wieloletnie działania proekologiczne,
• W 2011 roku Katowicka i Opolska Izba Gospodarcza przyznały jej Złoty Laur Umiejętności i Kompetencji, wyróżniając w kategorii „Pro Publico Bono” za wybitne osiągnięcia w dziedzinie nauki, edukacji, kultury i sztuki (wręczenie odbyło się 10 stycznia 2012 roku w Teatrze im. J. Kochanowskiego w Opolu),
• W 2014 roku Zarząd Województwa Śląskiego oraz Zarząd Województwa Opolskiego uhonorowali ją Nagrodą im. Karola Miarki za szczególny wkład w rozwój nauki i kultury Śląska,
• Otrzymała również Platynowy Laur Umiejętności i Kompetencji od Regionalnej Izby Gospodarczej w Katowicach za szczególne osiągnięcia na polu nauki i kultury Śląska.

Te nagrody i odznaczenia pokazują, jak istotną rolę odegrała ta osoba w społeczności oraz jej zaangażowanie w ochronę tradycji i rozwój kultury w regionie.

---

Oceń: Andrzej Hanich

---