Kościół Świętej Trójcy w Opolu

---

Historia kościoła

W XIII wieku, około lat 30., na terenach Polski zaczęli osiedlać się franciszkanie, którzy w roku 1238 powołali do życia klasztor. Niestety, budowla ta poniosła tragiczne skutki podczas najazdów tatarskich. W połowie tego stulecia rozpoczęto prace nad nowym murowanym klasztorem oraz kościołem franciszkańskim. Niestety, te konstrukcje również nie przetrwały, a w 1307 roku doszczętnie zniszczył je pożar. Niebawem, w 1309 roku, przystąpiono do ich odbudowy.

W roku 1516 książę Jan II Dobry podjął decyzję o usunięciu franciszkanów z klasztoru, zastępując ich bernardynami. Powrót franciszkanów do kościoła oraz klasztoru nastąpił dopiero w 1605 roku. Z kolei dziesięć lat później obiekty ponownie ucierpiały, tym razem jako wynik pożaru, a następnie dalszych zniszczeń spowodowanych wojną trzydziestoletnią. Mimo tych trudności, kościół i klasztor zostały odbudowane w 1646 roku.

Podczas potopu szwedzkiego, w latach 1655–1656, w opolskim klasztorze działała kancelaria króla Jana Kazimierza. W szczególności, 30 listopada 1655 roku, w refektarzu klasztornym ogłoszono uniwersał królewski, wzywający naród polski do podjęcia walki przeciwko Szwedom. Z biegiem lat, w wyniku pożarów w 1682 i 1739 roku, zniszczenia znów były dotkliwe. W trakcie kolejnej odbudowy architektura kościoła wzbogaciła się o elementy manieryzmu i baroku, przy zachowaniu gotyckiego kształtu budowli.

Od roku 1820, aż do zakończenia II wojny światowej, świątynia była w rękach ewangelików. W kościele spoczywają szczątki Piastów Opolskich. Obok znajduje się klasztor franciszkanów, będący ważnym punktem w tej historycznej okolicy. Szczególnie interesującym odkryciem podczas ostatnich prac remontowych był fakt, że pod kostką brukową z herbem Opola, znaleziono mogiły, które prawdopodobnie należały do żołnierzy rosyjskich z czasów wojen napoleońskich, gdyż wówczas w kościele mieścił się lazaret.

Architektura i wnętrze kościoła

Bryła kościoła w Opolu jest interesującym przykładem architektury, która łączy w sobie elementy wczesnogotyckie, późnorenesansowe oraz barokowe. Warto zwrócić szczególną uwagę na wieżę, która została zbudowana pod koniec XV wieku, a następnie w 1902 roku została nadbudowana w stylu neobarokowym. Wnętrze tego miejsca kultu ma charakter halowy, z trzema nawami, co nadaje mu przestronności.

Bezpośrednio przy kościele znajduje się klasztor franciszkanów, z którym łączy go kaplica św. Anny, znana również jako Piastowska. Pożałużywszy w wyniku pożaru w II połowie XV wieku, drewniany strop kaplicy zyskał nową formę w postaci trójprzęsłowego sklepienia gwiaździstego. W centrum tego pięknego sklepienia umieszczono złotego orła w koronie na błękitnym polu, stanowiącego herb księstwa opolsko-raciborskiego. Freski zdobiące ściany kaplicy dodają jej niezwykłego uroku.

Na głównej ścianie kaplicy znajduje się ołtarz-tryptyk, który przedstawia św. Annę w towarzystwie fundatorów klasztoru, Władysława I oraz Władysława Opolczyka, fundatora Jasnej Góry. Warto również zauważyć postaci św. Barbary oraz św. Jadwigi Śląskiej – żony Henryka Brodatego. Kaplica pełni jednocześnie rolę mauzoleum dla Piastów opolskich, gdzie znajdują się rzeźbione nagrobki Bolka I, Bolka II, Bolka III oraz księżnej Anny Oświęcimskiej, pochodzące z lat 1378–1382.

W krypcie pod ołtarzem głównym spoczywają szczątki ośmiu książąt oraz pięciu księżnych, wśród których znajduje się wnuczka Władysława Łokietka, Elżbieta Świdnicka. Dodatkowo, w krypcie zachowała się polichromia z lat 20.–30. XIV wieku, przedstawiająca scenę ukrzyżowania, znana jako najstarsze z malowideł ściennych na Śląsku.

Wnętrze kościoła skrywa wiele cennych elementów, które zasługują na szczególną uwagę, w tym:

• chór z regencyjno-barokowym prospektem organowym, wykonanym w Lipsku w II połowie XVIII wieku,
• rzeźby Dawida, królowej Saby i grających aniołów,
• kaplicę Matki Bożej Częstochowskiej,
• gotycką kaplicę św. Anny z malowidłami herbów książąt opolskich, Hohenzollernów oraz chorwackich książąt Frankopan,
• kaplicę Najświętszego Sakramentu,
• kaplicę Ukrzyżowania,
• kaplicę św. Maksymiliana Kolbego, w której podczas konserwacji odkryto fragmenty XV-wiecznych fresków,

Przed kościołem można dostrzec rzeźbę św. Jana Nepomucena, pochodzącą z początku XVIII wieku, która dodaje całości architektury wyjątkowego charakteru.

Organy

Instrument, który dzisiaj możemy podziwiać w kościele Świętej Trójcy w Opolu, to organy wybudowane przez renomowaną firmę Sauer z Frankfurtu nad Odrą. Prowadzona wówczas przez dr. Oscara Walckera, firma ta stworzyła swoje opus 1451, które zyskało uznanie wśród miłośników muzyki organowej.

Organy zostały umiejscowione w zabytkowej szafie organowej, pochodzącej z instrumentu Wilhelma Schefflera, datowanego na początek XVIII wieku. Urok tej konstrukcji wzbogaca stół gry, umieszczony tuż przed szafą organową, co zapewnia mu wygodny dostęp.

Mechanika instrumentu jest zaawansowana, ponieważ posiada elektro-pneumatyczną trakturę gry, która znacznie ułatwia obsługę i umożliwia precyzyjne wydobycie dźwięków. Oto szczegółowa dyspozycja instrumentu:

Manuał I	Manuał II	Manuał III	Pedał
1. Bourdon 16′	1. Geigenprincipal 8′	1. Quintatön 16′	1. Prinzipalbass 16′
2. Prinzipal 8′	2. Rohrflöte 8′	2. Aeoline 8′	2. Subbass 16′
3. Viola di Gamba 8′	3. Salicet 8′	3. Gemshorn 8′	3. Quintatönbass 16′
4. Gedeckt 8′	4. Oktave 4′	4. Lieblich Gedeckt 8′	4. Prinzipalbass 8′
5. Oktave 4′	5. Blockflöte 4′	5. Nachthorn 4′	5. Gedeckt 8′
6. Spitzflöte 4′	6. Quinte 2 2/3′	6. Prinzipal 4′	6. Gemshorn 8′
7. Oktave 2′	7. Waldflöte 2′	7. Schwiegel 2′	7. Oktavbass 4′
8. Quinte 1 1/3′	8. Terz 1 3/5′	8. Mixtur 3f.	8. Rauschpfeife 4f.
9. Cornett 3f.	9. Sifflöte 1′	9. Oboe 8′	9. Posaune 16′
10. Mixtur 5f.	10. Mixtur 4f.	_	10. Sing. Cornett 2′
11. Trompete 8′	11. Rankett 16′	_	_
_	12. Krumhorn 8′	_	_

---

Oceń: Kościół Świętej Trójcy w Opolu

---