Kościół św. Anny w Czarnowąsach

---

Historia

Kościół św. Anny w Czarnowąsach został zbudowany w latach 1684–1688 z inicjatywy prepozytora lokalnego klasztoru, Balthasara De Gerberta von Hornana. Za sumę 200 talarów prace budowlane zostały zlecone cieśli Christophowi Mlensky’emu, znanemu również jako Krzysztof Młeński, pochodzącemu z Poręby. Wydaje się, że obecna świątynia powstała na ruinach starszego kościoła, który zniszczono podczas wojny trzydziestoletniej.

W trakcie swojej historii, kościół przeszedł wiele renowacji, które miały miejsce w latach 1772, 1901, 1930 oraz 1958.

Pożar i odbudowa

W nocy z 19 na 20 sierpnia 2005 roku, kościół spłonął doszczętnie, mimo iż był wyposażony w systemy przeciwpożarowe. Śledztwo ujawniło, że przyczyną pożaru było podpalenie, podczas którego budynek polano benzyną, jednak sprawców nie udało się ustalić.

Postanowiono odbudować świątynię w niemal identycznym kształcie, eliminując jedynie niewielkie piętro oraz schody nad przedsionkiem. Zrekonstruowany kościół otwarto ponownie w 2007 roku. Niestety, po rekonstrukcji jego wnętrze straciło wiele cech zabytkowych. Udało się jednak zachować figurę św. Anny, która obecnie zdobi główny ołtarz. Odnaleziono także tabernakulum wraz z dwoma kielichami, metalowe wazony, świeczniki oraz kraty, a także mocno zniszczoną przez ogień chrzcielnicę oraz figurę św. Barbary, która została odrestaurowana i ponownie umieszczona w kościele.

Nowy ołtarz główny został stylizowany na okres baroku, a polichromia nawiązuje do dawnej, sprzed pożaru. Dawne tablice drogi krzyżowej, pochodzące z XVIII wieku, zostały zastąpione nowymi. W miejsce zniszczonych ołtarzy bocznych stanęły nowe, z których jeden jest poświęcony papieżowi Janowi Pawłowi II, a drugi skierowany jest ku Miłosierdziu Bożemu.

Architektura

Wzniesiony blisko granic miasta, orientowany kościół przyciąga uwagę wielu przechodniów, znajdując się na wschód od Czarnowąsów, w sąsiedztwie cmentarza. Świątynia została zbudowana na solidnym podmurowaniu, a jej konstrukcja oparta jest na zrębie, co nadaje jej charakterystyczny wygląd.

Dach świątyni jest siodłowy, pokryty gontem, z charakterystycznym ścięciem od strony zachodniej oraz łagodnym zaokrągleniem od wschodu. Kościół otaczały soboty, co dodawało mu rustykalnego uroku. Nad główną nawą góruje wieżyczka sygnaturkowa, ozdobiona latarnią oraz cebulastym hełmem, które wznosi się ku niebu, świadcząc o pięknie architektury tego miejsca.

Architektura kościoła składa się z trzech podstawowych części: prezbiterium, które ma forma trójbocznego zamknięcia, nawy z płaskim stropem oraz dwóch kaplic, które są rozmieszczone po obu stronach. Kaplice te charakteryzują się sklepieniem kolebkowym, a dach nad nimi ma kształt półkolisty, co wprowadza harmonię i elegancję do całości budowli. Nie można również zapomnieć o zakrystii, będącej integralną częścią tego pięknego obiektu.

Wnętrze kościoła sprzed pożaru

Wnętrze kościoła św. Anny w Czarnowąsach charakteryzowało się niezwykle bogatym wyposażeniem w stylu późnobarokowym. Centralnym elementem jego aranżacji był drewniany ołtarz główny, datowany na XVII wiek, który był konstrukcją trójdzielną oraz dwukondygnacyjną.

W samym sercu ołtarza znajdował się olejny obraz przedstawiający św. Annę, ukazującą Maryję z Pismem Świętym. Po obu stronach obrazu umiejscowiono dwie figury Ojców Kościoła, a tuż ponad nimi widniał kolejny obraz olejny, który obrazuje spotkanie Maryi z Elżbietą.

Na nawie, po obu stronach, znajdowały się dwa dodatkowe barokowe ołtarze z XVII wieku. Te ołtarze również zdobiły olejne obrazy św. Norberta po lewej stronie oraz św. Augustyna po prawej. W bocznych kaplicach można było odnaleźć ołtarze podobne do głównego, wzbogacające wnętrze kościoła.

W lewej kaplicy centralnym motywem ołtarza był obraz męczeństwa św. Wawrzyńca, z mniejszym obrazem św. Szczepana u góry. Uzupełniły je figury św. Huberta oraz św. Antoniego. Natomiast w prawej kaplicy znajdowały się sceny z życia św. Jadwigi Śląskiej jako główny motyw obrazu, a powyżej scena chrztu Chrystusa. Ozdobili je także figury książąt Kościoła. Wszystkie ołtarze były dziełem XVII-wiecznych rzemieślników w stylu barokowym i wzbogacono je barokowymi świecznikami.

W kościele znajdowała się również wisząca ambona z 1700 roku, umiejscowiona obok wejścia do zakrystii, zwieńczona dachem z figurą św. Pawła. Analizy stylistyczne elementów wyposażenia wskazywały, że powstały one w warsztacie Christopha Königera z Wrocławia, znanego m.in. jako autor nieistniejącego ołtarza w klasztornym kościele w Czarnowąsach.

Nawa główna oddzielona była od prezbiterium łukiem tęczy, który ozdabiała tradycyjna rzeźba Ukrzyżowania z XVIII wieku. Wartościowe wyposażenie wnętrza wzbogacała drewno, późnogotycka chrzcielnica, znajdująca się w jednej z bocznych kaplic, oraz rzeźba datowana na około 1700 rok, ukazująca św. Annę z Maryją. Jest to jeden z nielicznych zachowanych elementów dawnego wyposażenia, który nie uległ zniszczeniu podczas pożaru – wówczas nie znajdował się jeszcze w kościele.

Wnętrze kościoła zdobiła również polichromia, której motywem dekoracyjnym były gwiazdki umieszczone na jasnym tle. Prawdopodobnie powstała w XVIII wieku, aczkolwiek niektóre fragmenty mogły być malowane lub przemalowywane w późniejszych latach. Chór muzyczny oparty był na dwóch kolumnach, dodających kompozycji lekkości.

---

Oceń: Kościół św. Anny w Czarnowąsach

---