Paul Jackisch, znany również jako Paul Adalbert Emil Jackisch, to postać o niezwykle bogatym dorobku, która zapisała się w historii regionu. Urodził się 17 lipca 1825 roku w Opolu, a swoje życie zakończył 27 listopada 1912 roku w Bytomiu.
Jako niemiecki architekt, Jackisch miał znaczący wpływ na rozwój Górnego Śląska, pozostawiając po sobie mnogie ślady w architekturze regionu. Oprócz kariery zawodowej, był również aktywnym politykiem, co podkreśla jego zaangażowanie w sprawy społeczne i lokalną społeczność.
Jego wkład w życie BYtomia został doceniony, co zaowocowało nadaniem mu tytułu honorowego obywatela miasta, dokumentując w ten sposób jego znaczenie dla tej społeczności.
Życiorys
Paul Jackisch, syn Augusta Jackischa, który był mistrzem murarskim oraz Marianny Schwarz, powiązał swoje życie z Bytomiem i jego rozwojem architektonicznym. W 1864 roku objął stanowisko miejskiego radnego, angażując się w sprawy publiczne przez niemal czterdzieści lat, aż do 1903 roku. W trakcie swojej pracy pełnił ważne funkcje, takie jak kierownik komisji budowlanej rady miejskiej oraz członek Zarządu Kościelnego.
W dorobku Paul Jackischa znajdowały się liczne realizacje sakralne, w tym zarówno niewielkie kościoły salowe, jak i ogromne, trójnawowe bazyliki. Jego projekty często nawiązywały do stylu neogotyckiego, z charakterystyczną wieżą w elewacji frontowej oraz często z otwartą więźbą dachową lub sklepionymi sufitami. Często jego budowle wykazywały wpływ lokalnej tradycji architektonicznej neogotyckiej; na przykład, motyw okrągłych wieżyczek ze schodami przypuszczalnie został zapożyczony z kościoła w Goduli, podczas gdy wieże o czworobocznej podstawie oraz ośmiobocznym zwieńczeniu mogły być inspirowane projektami Alexisa Langera.
Paul Jackisch zmarł 27 listopada 1912 roku o godzinie 9:15. Jego miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Mater Dolorosa, gdzie złożono jego doczesne szczątki.
Dzieła
Paweł Jackisch jest znanym architektem, którego prace mają ogromne znaczenie w naszym regionie. Jego twórczość skupia się głównie na budynkach użyteczności publicznej oraz sakralnych. Oto lista najważniejszych dzieł, które wyszły spod jego ręki:
- kompleks sądowo-więzienny w Bytomiu, wybudowany w latach 1858–1862 (zobacz budynek sądu w Bytomiu oraz zespół zabudowy więzienia w Bytomiu),
- Kościół ewangelicko-augsburski im. św. Jana w Mikołowie, zbudowany w latach 1860-1861, zaprojektowany przez Friedricha Augusta Stülera,
- Ratusz w Mysłowicach z 1868 roku,
- Szkoła Muzyczna im. F. Chopina w Bytomiu, zrealizowana w 1870 roku,
- Kościół Apostołów Piotra i Pawła w Mysłowicach, wzniesiony w latach 1875–1877,
- willa (Villa Ritter) usytuowana w Bytomiu przy ul. Wrocławskiej 8, wybudowana w 1876 roku,
- Ratusz w Bytomiu z 1878 roku,
- Kościół Matki Bożej Wspomożenia Wiernych w Piekarach Śląskich (Dąbrówka Wielka), ukończony w 1882 roku,
- Kościół Krzyża Świętego w Siemianowicach Śląskich, projekt z 1881 roku, który został zrealizowany w latach 1881–1884,
- kościół św. Józefa na tzw. Otylii (1885, obecnie nieistniejący),
- Kościół św. Marii Magdaleny w Lubomi, który powstał w latach 1884–1886 (zob. parafia św. Marii Magdaleny w Lubomi),
- Kościół Świętej Trójcy w Bytomiu, wzniesiony w 1888 roku,
- Kościół św. Piotra i św. Pawła w Świętochłowicach z 1891 roku,
- Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Mysłowicach, projekt z 1881 roku, zrealizowany w latach 1888–1891,
- kościół pw. św. Michała Archanioła w Ornontowicach (zob. parafia św. Michała Archanioła w Ornontowicach), z 1893 roku,
- Bazylika św. Szczepana i Matki Bożej Boguckiej w Katowicach, projektowana w 1892 roku, ukończona w latach 1892–1894,
- kościół św. Wawrzyńca w Zabrzu-Mikulczycach, budowany w latach 1892–1894,
- projekt przebudowy kościoła św. Barbary w Chorzowie, realizacja w latach 1894–1896,
- kościół Trójcy Świętej w Wieszowie, zbudowany w 1896 roku,
- kościół św. Jana Nepomucena w Bytomiu-Łagiewnikach, projekt z 1896 roku,
- męski konwikt (internat) biskupi w Bytomiu (aleja Legionów), zrealizowany w 1900 roku.
Warto dodać, że Paweł Jackisch zaprojektował także wiele innych istotnych budynków dla regionu, w tym sąd w Bytomiu przy ul. Piekarskiej, żydowski szpital (później siedziba koncernu Schlesag) w Bytomiu przy ul. Moniuszki 28, publiczny szpital miejski w Bytomiu przy ul. Żeromskiego, rzeźnię miejską przy ul. Chrzanowskiego w Bytomiu, rzeźnię w Tarnowskich Górach przy ul. Nakielskiej oraz skład win firmy Sedlaczek w Tarnowskich Górach.
Przypisy
- Wrocławska 8 „Villa Ritter”. [w:] Cyfrowa biblioteka bytomskiej architektury [on-line]. [dostęp 12.05.2020 r.]
- Areszt Śledczy w Bytomiu. Opis jednostki. Służba Więzienna. [dostęp 18.12.2018 r.]
- a b c d e f g h i Paul Jackisch – bytomski architekt. [w:] Panteon Bytomski [on-line]. Życie Bytomskie. [dostęp 16.01.2018 r.]
- Kościół rzymskokatolicki. Kościół rzymskokatolicki pw. św. Barbary, ul. 3 Maja 18. [w:] Chorzów. Portal turysty [on-line]. Miasto Chorzów, 27.11.2017 r. [dostęp 29.01.2019 r.]
- Chojecka 2004, s. 235.
- Chojecka 2004, s. 183.
- Głazek 2003, s. 48.
- Głazek 2003, s. 176.
- Głazek 2003, s. 188.
- Głazek 2003, s. 244.
- Głazek 2003, s. 270.
- Głazek 2003, s. 156.
- Głazek 2003, s. 236.
- Grundriss eines Lexikons bildender Künstler und Kunsthandwerker in Oberschlesien von den Anfängen bis zur Mitte des 19. Jahrhunderts. Walter Krause (bearb.). T. 1. Oppeln: Der Oberschlesier, 1933 r., s. 54, seria: Schriftenreihe der Vereinigung für Oberschlesische Heimatkunde nr. 8.
Pozostali ludzie w kategorii "Inżynieria i technologie":
Tadeusz Łagoda | Werner Ryszard Kirchner | Theodor Ehl | Gabriel Filipczak (inżynier) | Tomasz Głowacki | Grzegorz Robak | Roman Ulbrich | Zbigniew Zembaty | Jerzy WyrwałOceń: Paul Jackisch